แอปพลิเคชั่นดูคอร์ดเพลงในฝัน: UX Analysis
จากอดีตสู่ปัจจุบัน เราดูคอร์ดเพลงอย่างไร แล้วถ้าเราจะมีแอปพลิเคชั่นมือถือไว้สำหรับดูคอร์ดเพลง เจ้าแอปฯ ตัวนี้ควรจะมีความสามารถอะไรบ้าง?
มือกีตาร์สมัครเล่น . . .
มองย้อนกลับไปสัก 15 ปีที่แล้ว อัลบั้มเพลงที่ขายกันตามท้องตลาดยังอยู่ในรูปแบบของหน่วยความจำที่จับต้องได้ด้วยมือ เป็นบั้นปลายของยุคเทปคาสเซ็ท ที่กำลังถูกแทนที่ด้วยซีดี (CD, Compact Disc) แผ่นกลม ๆ มีรูตรงกลาง อาวุธคู่กายของมือกีตาร์สมัครเล่นอย่างผมและผองเพื่อนในวันนั้น ไม่ใช่ iPad และเว็บไซต์คอร์ดเพลงอย่างทุกวันนี้ แต่เป็น หนังสือคอร์ดเพลง ซึ่งที่ฮิตที่สุดในยุคนั้นก็คงจะหนีไม่พ้น The Guitar Express ที่ออกมาดูดเงินในกระเป๋าเป็นรายเดือน
นักดนตรีผู้ช่ำชองนั้นสามารถเล่นเพลงที่คุ้นหูได้โดยไม่จำเป็นต้องดูคอร์ด เพราะมีความรู้ความเข้าใจถึงโครงสร้างของดนตรี และทางคอร์ดเป็นอย่างดี ซึ่งแน่นอนว่าประกอบด้วยชั่วโมงบินที่ฝึกซ้อมอย่างตั้งใจ ยิ่งถ้าเป็นเพลงป๊อปทั่ว ๆ ไป จะมีโครงสร้างคอร์ดยอดนิยมที่ใช้กันแพร่หลาย ทำให้เราสามารถใช้คอร์ดชุดเดิมแต่เปลี่ยนเนื้อร้องให้ลงกับเพลงต่าง ๆ ได้ แบบที่ Ed Sheeran แสดงให้ดูในรายการ RTN Late Night
จริง ๆ แล้ว สมัยนั้นใช่ว่าจะไม่มีเว็บไซต์เอาไว้ดูคอร์ดเพลง เพียงแต่ว่ามันยังไม่ใช่ยุคของ Mobile Computer หรือ Smart Phone นั่นเอง (สมัยนั้นใครมี Nokia XpressMusic ก็ถือว่าโคตรเท่แล้ว) ความสัมพันธ์ระหว่างผมกับเว็บไซต์ดูคอร์ดเพลง คือการเข้าไปที่ห้องแลปคอมพิวเตอร์ของโรงเรียนในตอนเที่ยง ค้นหาคอร์ดเพลงในเว็บ MusicATM แล้วปริ้นออกมาเก็บใส่แฟ้ม
ทางเลือกใหม่ เว็บไซต์คอร์ดเพลง
MusicATM เป็นเพียงเว็บไซต์หนึ่งจากหลาย ๆ เว็บไซต์ที่รวบรวมคอร์ดเพลงเอาไว้ในรูปแบบของเว็บบอร์ด (WebBoard) ทำให้เนื้อหาทั้งหมด รวมถึงคอร์ดเพลงในเว็บไซต์เป็น User Generated Content เวลาที่มีเพลงใหม่ ๆ ออกมา ก็จะมีคนโพสต์คอร์ดเพลงที่ตัวเองแกะลงในเว็บบอร์ด เป็นการแบ่งปันให้กับชุมชนนักดนตรี
แต่ปัญหาอย่างหนึ่งก็คือ ด้วยความที่มีนักดนตรีอยู่หลายคนหลายหู แต่ละคนอาจจะแกะเพลงถูกบ้าง ผิดบ้าง หยาบบ้าง ละเอียดบ้าง ต่างคนต่างโพสต์คอร์ดเวอร์ชันของตัวเอง ทำให้เพลงหนึ่งเพลงอาจจะมีคอร์ดเป็น 10 เวอร์ชัน มือกีตาร์สมัครเล่นอย่างผมแทบจะไม่มีทางรู้ได้เลยว่าคอร์ดชุดไหนถูกต้อง เพราะมีตัวเลือกคอร์ดที่ผิด ๆ ถูก ๆ อยู่หลายชุด
เป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้เว็บไซต์เหล่านี้ต้องพ่ายแพ้ให้กับเว็บไซต์ที่เกิดมาขึ้นทีหลังถึง 3 ปี อย่าง Chordtabs ซึ่งมีคอร์ดที่แม่นยำระดับหนึ่งเพียงคอร์ดเดียวต่อเพลง Chordtabs จึงกลายเป็นเว็บไซต์คอร์ดเพลงอันดับ 1 ของไทยในทุกวันนี้ ด้วยยอดการเข้าใช้งานที่สูงถึง 4.31 ล้าน Session เฉพาะในเดือนกันยายน 2019 เพียงเดือนเดียวเท่านั้น ซึ่งคนไทยเข้าเว็บ Chordtabs มากกว่าเว็บฟังเพลงอันดับหนึ่งของโลกอย่าง Spotify เสียอีก!
กลับมาสู่ยุคปัจจุบันที่โทรศัพท์มือถือทำได้แทบจะทุกอย่างจนความสามารถในการโทรศัพท์แทบจะถูกลืม ในยุคนี้หนังสือคอร์ดเพลงซึ่งหนา หนัก เพลงไม่ครบถ้วน ไม่รู้ว่าเพลงไหนอยู่เล่มไหน และหน้าไหน ก็ต้องพ่ายแพ้ให้กับโทรศัพท์มือถือ (และ Tablet) ซึ่งแน่นอนว่าบางและเบากว่า แต่ที่สำคัญที่สุดคือ เพลงครบ และสามารถค้นหาเพลงได้ง่ายกว่ามาก เพียงแค่พิมพ์ชื่อเพลง ต่อท้ายด้วย "คอร์ด" หรือ "chordtabs" เข้าไปใน Google Search
เช่น
อยากหาคอร์ดเพลง "พูดไม่คิด" ก็พิมพ์ "พูดไม่คิด chordtabs" ใน Google Search เนื้อเพลงพร้อมคอร์ดก็จะปรากฎขึ้นมาตรงหน้าในบัดดล
ผมเป็นคนหนึ่งที่เปิดเว็บ Chordtabs เป็นประจำ เพราะเบื่อ ๆ อยู่ที่ห้องก็จะหยิบกีตาร์ขึ้นมาเล่น ไปเที่ยวต่างจังหวัดกับเพื่อน ๆ ก็จะหิ้วกีตาร์ติดไปด้วยเสมอ ด้วยความที่ผมมีความสนใจในศาสตร์ของ UX, User Experience (การออกแบบ) ประสบการณ์ของผู้ใช้งาน ทำให้ผมมองเห็นว่า ยังมีช่องโหว่บางอย่างซึ่ง Chordtabs ยังตอบโจทย์ได้ไม่ครบถ้วน และสามารถพัฒนาให้ดียิ่งขึ้นไปได้อีก
Pain Point ส่วนตัวจากการใช้เว็บไซต์ Chordtabs บนมือถือ
90% ของการค้นหาคอร์ดเพลงของผมนั้นเกิดขึ้นบนโทรศัพท์มือถือ และ iPad โดยเว็บไซต์ที่ผมใช้คือ Chordtabs เพราะนี่คือ Product ที่ดีที่สุดในตลาด ณ วันนี้ ซึ่งแน่นอนว่ามีหลาย ๆ จุดที่สามารถปรับปรุงและพัฒนาได้ จุดอ่อนหรือ Pain Point ที่ผมประสบคือ...
1. การค้นหาคอร์ดเพลงไม่ราบรื่น
85.05% ของผู้ใช้งานเว็บไซต์ Chordtabs ค้นหาคอร์ดเพลงผ่าน Google ด้วยวิธีที่ผมได้อธิบายไว้ข้างต้น (ซึ่งผมก็เป็นหนึ่งในนั้น) เหตุผลเพราะนี่คือวิธีหาคอร์ดเพลงที่ง่ายที่สุด
เนื่องจากต่อให้เว็บไซต์ Chordtabs นั้นจะมีความสามารถในการ Search หรือค้นหาเพลงในเว็บไซต์ แต่ปัญหาคือการ Search นั้นไม่ลื่นไหลเท่าที่ควร การหาคอร์ดเพลงผ่าน Mobile Browser นั้นมีทั้งหมดถึง 5 ขั้นตอน กว่าจะไปถึงคอร์ดเพลงที่ต้องการ และแต่ละขั้นตอนอาจจะเร็วหรือช้าขึ้นอยู่กับความเร็วของอินเตอร์เน็ต เพราะทั้ง 5 ขั้นตอนนั้นแยกกันอยู่คนละ Page
ซึ่งจาก 5 ขั้นตอนนี้ ถ้าเป็นแอปพลิเคชั่นมือถือที่ถูกออกแบบมาโดยเฉพาะ ก็สามารถลดลงเหลือเพียง 2 ขั้นตอน ได้ คือ
- เปิดแอปพลิเคชั่น
- ค้นหาเพลง (โดยมี Search Bar อยู่ที่หน้าแรกของแอปฯ)
จากนั้นก็จะได้คอร์ดเพลงทันที ไม่ต้องรอโหลดหลาย Page
แอปพลิเคชั่นดูคอร์ดเพลงในฝันควรมีอะไรบ้าง?
นอกจากการแก้ Pain Point เรื่องการค้นหาที่ไม่ราบรื่นแล้ว ยังมีฟีเจอร์อื่น ๆ ที่น่าสนใจที่ควรจะมีในแอปพลิเคชั่นดูคอร์ดเพลง เช่น:
Auto-scroll
ฟีเจอร์ที่ช่วยให้คอร์ดเลื่อนลงมาเองอัตโนมัติด้วยความเร็วที่กำหนด ทำให้ไม่ต้องเอามือออกจากกีตาร์เพื่อมาเลื่อนหน้าจอ
Transpose (เปลี่ยนคีย์)
สามารถปรับคีย์เพลงขึ้น-ลงได้ตามความสะดวกของผู้เล่น โดยไม่ต้องคำนวณเองว่าถ้าขึ้น 2 คีย์ คอร์ด C จะกลายเป็นอะไร
Favorites / Playlists
เก็บเพลงโปรดหรือสร้าง Playlist ได้ เช่น "เพลงสำหรับไปเที่ยว" หรือ "เพลงง่าย ๆ ฝึกซ้อม"
Offline Mode
ดาวน์โหลดคอร์ดเพลงเก็บไว้ในเครื่องได้ ไม่ต้องพึ่งอินเตอร์เน็ต ใช้ได้แม้ไปเที่ยวที่ไม่มีสัญญาณ
สรุป
จากประสบการณ์ส่วนตัวในการใช้งานเว็บไซต์คอร์ดเพลง ทำให้เห็นว่ายังมีช่องว่างในการพัฒนา UX ให้ดีขึ้นอีกมาก โดยเฉพาะในรูปแบบของ Mobile Application ที่สามารถออกแบบ User Journey ให้สั้นและลื่นไหลกว่าเว็บไซต์ได้
แอปพลิเคชั่นดูคอร์ดเพลงที่ดีควรมุ่งเน้นไปที่การลดขั้นตอนการค้นหา, เพิ่มความสะดวกในการใช้งานจริง (Auto-scroll, Transpose), และรองรับการใช้งานแบบ Offline
นี่เป็นเพียงความคิดและการวิเคราะห์เบื้องต้นจากมุมมองของผู้ใช้งานคนหนึ่ง ซึ่งอาจจะมีมุมมองและความต้องการที่แตกต่างกันไปในผู้ใช้แต่ละคน แต่หวังว่าจะเป็นมุมมองที่น่าสนใจสำหรับใครก็ตามที่สนใจเรื่อง UX Design หรือกำลังคิดจะพัฒนาแอปพลิเคชั่นในแนวทางนี้